Η κοινωνική ένταξη και η καταπολέμηση της φτώχειας αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης από άποψη ανάπτυξης και απασχόλησης. Ο συντονισμός των εθνικών πολιτικών όσον αφορά την κοινωνική προστασία και την κοινωνική ένταξη βασίζεται σε μια διαδικασία ανταλλαγών και αμοιβαίας διδασκαλίας που είναι πιο γνωστές ως «ανοικτή μέθοδος συντονισμού» (ΑΜΣ). Πέραν από την εξάλειψη της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, η καθιέρωση βιώσιμων και προσαρμοσμένων συντάξεων, καθώς και η ανάπτυξη προσιτών από όλους, βιώσιμων και υψηλής ποιότητας υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης και μακροχρόνιας φροντίδας αποτελούν τη βάση της εν λόγω διαδικασίας για τα προσεχή έτη.
Η ΑΜΣ είναι μια εθελοντική διαδικασία πολιτικής συνεργασίας η οποία βασίζεται στη συμφωνία σε σειρά κοινών στόχων και κοινών δεικτών μέσω των οποίων μετράται η πρόοδος προς την επίτευξη των κοινών αυτών στόχων. Οι εθνικές κυβερνήσεις μεταφέρουν από την πλευρά τους, τους κοινούς στόχους στις εθνικές εκθέσεις στρατηγικής, οι οποίες με τη σειρά τους αξιολογούνται από την Επιτροπή και το Συμβούλιο στο πλαίσιο της Κοινής Έκθεσης στις οποίες αξιολογείται η πρόοδος των κρατών μελών.
Μέσω της ΑΜΣ η ΕΕ παρέχει ένα πλαίσιο συνεργασίας και συντονισμού των πολιτικών των κρατών μελών, χωρίς αυτό να συνεπάγεται εκχώρηση αρμοδιοτήτων από το εθνικό στο ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς οι εθνικές κυβερνήσεις εξακολουθούν να διατηρούν την αποκλειστική αρμοδιότητα διαμόρφωσης πολιτικής στους τομείς εφαρμογής της ΑΜΣ.
Μέσω της ΑΜΣ η ΕΕ παρέχει ένα πλαίσιο συνεργασίας και συντονισμού των πολιτικών των κρατών μελών, χωρίς αυτό να συνεπάγεται εκχώρηση αρμοδιοτήτων από το εθνικό στο ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς οι εθνικές κυβερνήσεις εξακολουθούν να διατηρούν την αποκλειστική αρμοδιότητα διαμόρφωσης πολιτικής στους τομείς εφαρμογής της ΑΜΣ. Παράλληλα, η ΑΜΣ στοχεύει στην ανάπτυξη ενός πλαισίου αμοιβαίας μάθησης και ανταλλαγής καλών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, λαμβάνοντας βέβαια πάντοτε υπόψη τους περιορισμούς λόγω των διαφορετικών διοικητικών πρακτικών, θεσμών, πολιτισμικού πλαισίου κτλ. Ένα δεύτερο σημαντικό στοιχείο είναι η ενθάρρυνση της συμμετοχής. Στόχος με άλλα λόγια είναι η ενθάρρυνση και ενίσχυση της διαβούλευσης με την κοινωνία των πολιτών.
Η ΑΜΣ για την εξάλειψη της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού θέτει ως απαίτηση την διασφάλιση της πρόσβασης όλων στους πόρους, τα δικαιώματα και τις υπηρεσίες που απαιτούνται για συμμετοχή στην κοινωνία, μέσω της εξασφάλισης ενεργούς κοινωνικής ένταξης για όλους με την προώθηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας ιδιαίτερα για τις πιο περιθωριοποιημένες ομάδες. Για τον σκοπό αυτόν ενεργοποιείται, στην πρόληψη και την αντιμετώπιση του αποκλεισμού και την καταπολέμηση κάθε είδους διάκρισης που οδηγεί σε αυτόν.
Επίσης επιθυμεί την εξασφάλιση ότι οι πολιτικές κοινωνικής ένταξης είναι αποδοτικές, αποτελεσματικές και καλά συντονισμένες και καλύπτουν όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και όλους τους σχετικούς φορείς, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων που βρίσκονται αντιμέτωπα με τη φτώχεια, καθώς, επίσης, ότι οι παραπάνω πολιτικές είναι και ενσωματωμένες σε όλες τις σχετικές δημόσιες πολιτικές, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών, των πολιτικών για την εκπαίδευση και την κατάρτιση και των προγραμμάτων των διαρθρωτικών ταμείων (ειδικότερα του ΕΚΤ). Διαπίστωση της ΕΕ είναι το γεγονός ότι η φτώχεια πλήττει κυρίως τους ανέργους, τα άτομα με αναπηρίες, και τις ηλικιωμένες γυναίκες.
Υποστηρίζει ότι η απασχόληση από μόνη της δεν είναι εγγύηση έναντι της φτώχειας, ενώ η ύπαρξη φραγμών και οικονομικών αντικινήτρων εμποδίζουν ή αποθαρρύνουν ορισμένες ομάδες πληθυσμού να αποκτήσουν πλήρη πρόσβαση στην απασχόληση, την κατάρτιση, την εκπαίδευση, την στέγαση και την περίθαλψη. Στο πλαίσιο καταπολέμησης της φτώχειας η ΕΕ προτείνει την ενεργό ένταξη μέσω της ενσωμάτωσης στην αγορά εργασίας, της διασφάλισης της οικονομικής αποδοτικότητας και της δια βίου μάθησης. Μελετά επίσης την ανάπτυξη ποιοτικών, προσβάσιμων και βιωσιμότερων κοινωνικών υπηρεσιών συμπεριλαμβανομένων όσων προέρχονται από επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας.
